ประวัติและปฏิปทา
พระราชวรคุณ (หลวงปู่สมศักดิ์ ปณฺฑิโต)
วัดบูรพาราม
อ.เมือง จ.สุรินทร์
◎ ชาตภูมิ
พระราชวรคุณ (หลวงปู่สมศักดิ์ ปณฺฑิโต) เกิดเมื่อวันเสาร์ ที่ ๒๔ เดือน ตุลาคม พ.ศ.๒๔๗๔ ตรงกับวันขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะแม ณ บ้านตานงค์ หมู่ที่ ๑๔ ตำบลเฉนียง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ โยมบิดาชื่อ นายธรรม โยมมารดาชื่อ นางเบียน นามสกุล ดีมาก
◎ การศึกษา
พ.ศ. ๒๔๘๘ ได้รับการศึกษาเบื้องต้นสำเร็จการศึกษาชั้นประถมปีที่ ๔ ในสมัยนั้น ณ โรงเรียนวัดปราสาทศิลาราม ตำบลเฉนียง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์
พ.ศ. ๒๕๕๔ ได้รับมอบปริญญาบัตรครุศาสตร์มหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาจิตวิทยาและการแนะแนว จากมหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ (๒๕ มีนาคม ๒๕๕๔)
พ.ศ. ๒๔๙๑ สอบได้นักธรรมชั้นตรี ณ สำนักเรียนวัดบูรพาราม อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์
พ.ศ. ๒๔๙๕ สอบได้นักธรรมชั้นโท ณ สำนักเรียนวัดบูรพาราม อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์
พ.ศ. ๒๔๙๖ สอบได้นักธรรมชั้นเอก ณ สำนักเรียนวัดบูรพาราม อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ และสอบได้ประโยค ๑-๒
◎ การบรรพชาและอุปสมบท
พระราชวรคุณ (หลวงปู่สมศักดิ์ ปณฺฑิโต) บรรพชา อายุได้ ๑๖ ปีบริบูรณ์ พ.ศ.๒๔๙๑ บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดบูรพาม ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ โดยมี พระครูรัตนากรวิสุทธิ์ (หลวงปู่ดูลย์ อตุโล) ในสมัยนั้นเป็นพระอุปัชฌาย์ แล้วอุปสมบทต่อเป็นพระภิกษุเมื่ออายุครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์ ใน วันพุธ ที่ ๔ เดือน เมษายน พ.ศ.๒๔๙๔ ณ พัทธสีมาวัดบูรพาราม ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ โดยมี พระครูรัตนากรวิสุทธิ์ (หลวงปู่ดูลย์ อตุโล) ภายหลังเป็นพระราชวุฒาจารย์ (หลวงปู่ดูลย์ อตุโล) เป็นพระอุปัชฌาย์ มีพระครูคุณสารสัมบัน (โชติ คุณสมฺปนฺโน) ภายหลังเป็นพระเทพสุทธาจารย์ เจ้าอาวาสวัดวชิราลงกรณ์วรารามวรวิหาร อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา เป็นกรรมวาจาจารย์
วัดวชิราลงกรณวราราม วรวิหาร
◎ พระอุปัฏฐากหลวงปู่ดูลย์
หลวงปู่สมศักดิ์ เป็นผู้ที่อุปัฏฐากรับใช้ดูแลการบริหารงานภายในวัดบูรพาราม อ เมือง จ.สุรินทร์ จนกระทั้งหลวงปูดุลย์ อตุโล ละสังขาร เมื่อวันที่ ๓๐ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๒๖ หลังจากพระราชทานเพลิงศพหลวงปู่ดุลย์แล้ว ท่านเป็นผู้ที่รวบรวมคำสอนของ หลวงปู่ดุลย์อย่างละเอียด หลักธรรมคำสั่งสอน โอวาทของหลวงปู่ดุลย์ ซึ่งจะกล่าวเพียงสั้นๆ พูดน้อยๆ แต่ละคำพูดของท่าน แต่ละประโยคมีความหมายเนื้อหาลึกซึ้งมีปฏิภาณไหวพริบเร็วฉับไวมาก ฟังแล้วต้องตริตรองด้วยปัญญาอย่างลึกซึ้ง เช่น หนังสือหลวงปู่ฝากไว้ ,อตุโล ไม่มีใดเทียม เป็นต้น
◎ ตำแหน่งงานทางคณะสงฆ์
พ.ศ. ๒๕๑๒ ได้รับแต่งตั้งเป็นเลขานุการเจ้าคณะจังหวัดสุรินทร์ (ธรรมยุต)
พ.ศ. ๒๕๒๑ เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสพระอารามหลวงวัดบูรพาราม ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์
พ.ศ. ๒๕๓๕ เป็นพระอุปัชฌาย์
พ.ศ. ๒๕๓๖ เป็นเจ้าคณะอำเภอจอมพระ (ธรรมยุต) และ รองเจ้าอาวาสวัดบูรพาราม (พระอารามหลวง) ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์
พ.ศ. ๒๕๓๘ เป็นรักษาการเจ้าอาวาสวัดบูรพารามพระอารามหลวง ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์
พ.ศ. ๒๕๓๙ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก มีพระบัญชาแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดบูรพาราม พระอารามหลวงชั้นตรี (๒๖ ก.ย ๒๕๓๙)
พ.ศ. ๒๕๔๗ ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดสุรินทร์ (ธรรมยุต)(๓๑ พ.ค ๒๕๔๗)
◎ เกียรติประวัติ
พ.ศ. ๒๕๔๓ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จแทนพระองค์เป็นองค์ประธานเสาเสมาธรรมจักร และโล่ งานสัปดาห์ส่งเสริมพระพุทธศาสนา แก่ผู้ทำคุณประโยชน์ ณ มณฑลท้องสนามหลวง วันที่ ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๔๓
◎ สมณศักดิ์
พ.ศ. ๒๕๑๖ ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯตั้งเป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นตรี ในราชทินนามที่ พระครูนันทปัญญาภรณ์
พ.ศ. ๒๕๒๒ เลื่อนเป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นโท ในราชทินนามเดิม
พ.ศ. ๒๕๓๔ เลื่อนเป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นเอก ในราชทินนามเดิม
๑๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯเลื่อนสมณศักดิ์ ตั้งเป็นพระราชาคณะชั้นสามัญ ในราชทินนามที่ พระโพธินันทมุนี
พ.ศ. ๒๕๔๘ ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราช ในราชทินนามที่ พระราชวรคุณ วิบูลธรรมโสภิต ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
หลังจากพระราชทานเพลิงศพหลวงปู่ดูลย์แล้ว ได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสวัดบูรพาราม และเป็นเจ้าคณะจังหวัดสุรินทร์ เป็นผู้ที่รวบรวมคำสอนของ หลวงปู่ดุลย์อย่างละเอียด หลักธรรมคำสั่งสอน โอวาทของหลวงปู่ดุลย์ จะกล่าวเพียงสั้นๆ พูดน้อยๆ แต่ละคำพูดของท่าน แต่ละประโยคมีความหมายเนื้อหาลึกซึ้งมีปฏิภาณไหวพริบเร็วฉับไวมาก ฟังแล้วต้องตริตรองด้วยปัญญาอย่างลึกซึ้ง
สำหรับศิษย์อาวุโสของหลวงปู่ดุลย์ อตุโล ได้แก่ พระวิสุทธิธรรมรังสี (หลวงพ่อเปลี่ยน โอภาโส) วัดป่าโยธาประสิทธิ์ จ.สุรินทร์ พระราชปัญญาวิสารัท (หลวงปู่เหลือง ฉนฺทาคโม) วัดกระดึงทอง จ.บุรีรัมย์ , หลวงพ่อสุวัจน์ สุวโจ วัดถ้ำศรีแก้วจ.สกลนคร ,พระราชวรคุณ (หลวงปู่สมศักดิ์ ปณฺฑิโต) วัดบูรพาราม จ.สุรินทร์
ปัจจุบัน พระราชวรคุณ (หลวงปู่สมศักดิ์ ปณฺฑิโต) ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดบูรพาราม อ.เมือง จ.สุรินทร์ เจริญอายุวัฒนมงคลครบ อายุ ๘๙ ปี พรรษา ๖๙ (พ.ศ.๒๕๖๓)
◎ โอวาทธรรม พระราชวรคุณ (หลวงปู่สมศักดิ์ ปณฺฑิโต)
หลักธรรมที่แท้จริงนั้น คือ จิต กำหนดดูจิตให้เข้าใจจิตตัวเองให้ลึกซึ้ง เมื่อเข้าใจจิตตัวเองลึกซึ้งแล้วไม่ควรส่งจิตใจให้ออกไปไกล ใช้สติระลึกไปแต่ในกายนี้ดูให้เห็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา อสุภสัญญา หาสาระแก่นสารไม่ได้ เมื่อจิตมองเห็นชัดแล้ว จิตก็เกิดความสลดสังเวชเกิดนิพพิทา ความหน่าย คลายกำหนัด ย่อมตัดอุปาทานขันธ์ได้เช่นเดี่ยวกัน เกิดวิมุติ มีแก่น มีปัญญาเป็นยิ่ง
ที่มา :ขอขอบคุณข้อมูลจากเว็บ https://www.wikiwand.com
