ประวัติและปฏิปทา
พระครูวิริยโสภณ (หลวงปู่หนูหยาด วิริโย)
วัดนาคำ
อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี
พระครูวิริยโสภณ (หลวงปู่หนูหยาด วิริโย) เป็นพระสุปฏิปันโนในสายพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ท่านเป็นพระมหาเถระผู้ทรงธรรมสำคัญรูปหนึ่ง ซึ่งหลวงปู่หลอด ปโมทิโต อดีตเจ้าอาวาสวัดใหม่เสนานิคม ผู้จาริกไปพักอยู่ ณ ที่เป็นบริเวณวัดนาคำในปัจจุบันเป็นรูปแรกเมื่อ พ.ศ.๒๕๐๙ เคยกล่าวกับศิษย์ไว้ว่า
“..ท่านพระอาจารย์หนูหยาดเป็นพระอริยเจ้า ต่อไปจะเป็นพ่อแม่ครูบาอาจารย์สำคัญแทนรุ่นของเรา..”
หลวงปู่หนูหยาด วิริโย เดิมชื่อ หนูหยาด สีดาเกษ เกิดในปีมะโรง วันพุธที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๘๓ ตรงกับวันแรม ๗ ค่ำ เดือน ๑๑ ที่บ้านว่าน ต.บ้านว่าน อ.ท่าบ่อ จ.หนองคาย ในขณะนั้นเป็นตำบลบ้านเดื่อ ซึ่งปัจจุบันเป็น ต.บ้านว่าน หลวงพ่อหนูหยาดเป็นบุตรคนแรกของคุณพ่อเก่ง สีดาเกษ และคุณแม่ลอง พินธะ มีพี่น้องร่วมท้องมารดาเดียวกันจำนวน ๒ คน ตามลำดับดังต่อไปนี้
๑. หลวงปู่หนูหยาด วิริโย
๒. นางบุญเพ็ง ของอ่อน (ยังมีชีวิตอยู่)
◎ ปฐมกาล
ในช่วงปฐมวัย หลวงปู่หนูหยาด วิริโย เริ่มเข้าเรียนที่โรงเรียนบ้านว่าน ต.บ้านว่าน อ.ท่าบ่อ จ.หนองคาย จบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ อาชีพทำนา กระทั่งอายุ ๒๑ ปีบริบูรณ์
◎ เข้าสู่ร่มกาสาวพัสตร์
ท่านได้ลามารดาเข้านาค ฝากตัวเป็นศิษย์ พระครูสุทธิญาณประยุต (หลวงปู่ต้น สุทฺธิกาโม) อยู่ที่วัดบึงพลาราม ต.บ้านว่าน อ.ท่าบ่อ จ.หนองคาย และอุปสมบทวันที่ ๒๓ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๐๓ ที่วัดพระงามศรีมงคล ต.น้ำโมง อ.ท่าบ่อ จ.หนองคาย โดยมีพระครูสีลขันธ์สังวร (เป็นพระอุปัชฌาย์) พระมหาคำหล้า ธมฺมกาโม (เป็นพระกรรมวาจาจารย์) หลวงปู่แผลง สุจิตฺโต (เป็นพระอนุสาวนาจารย์) ได้นามฉายานาม “วิริโย“
◎ วัดที่หลวงปู่เคยอยู่จำพรรษา
พ.ศ.๒๕๐๓ พรรษาที่ ๑ (อายุ ๒๑ ปี) ได้นักธรรมชั้นตรี สำนักวัดบึงพลาราม ต.บ้านว่าน อ.ท่าบ่อ จ.หนองคาย
พ.ศ.๒๕๐๔ พรรษาที่ ๒ (อายุ ๒๒ ปี) อยู่วัดอรัญญวาสี ต.ท่าบ่อ อ.ท่าบ่อ จ.หนองคาย
พ.ศ.๒๕๐๕ พรรษาที่ ๓ (อายุ ๒๓ ปี) ได้นักธรรมชั้นโท สำนักวัดอรัญญวาสี ต.ท่าบ่อ อ.ท่าบ่อ จ.หนองคาย
พ.ศ.๒๕๐๖ พรรษาที่ ๔ (อายุ ๒๔ ปี) อยู่วัดพระสถิตย์ ต.พรานพร้าว อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย
พ.ศ.๒๕๐๗ พรรษาที่ ๕ (อายุ ๒๕ ปี) อยู่วัดอรัญญิกาวาส ต.บ้านผือ อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี
พ.ศ.๒๕๐๘ พรรษาที่ ๖ (อายุ ๒๖ ปี) อยู่วัดอุดมสมพร ต.พรรณานิคม อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร
พ.ศ. ๒๕๐๙ พรรษาที่ ๗ (อายุ ๒๗ ปี) อยู่วัดจันทนาราม (วัดนาคำ) จนถึงปัจจุบัน
◎ สมณศักดิ์
๑ ม.ค. พ.ศ.๒๕๑๕ พรรษาที่ ๑๓ อายุ ๓๓ ปี รับแต่งตั้งดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดจันทนาราม (วัดนาคำในปัจจุบัน)
๑ พ.ค. พ.ศ.๒๕๑๕ ได้รับแต่งตั้งเป็น ครูสอนปริยัติธรรมประจำสำนักศาสนศึกษา
๑ ม.ค. พ.ศ.๒๕๑๗ ได้รับแต่งตั้งเป็น เจ้าคณะตำบลบ้านผือ (ธ) ในสมัยนั้น
๕ ธ.ค. พ.ศ.๒๕๒๑ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็น พระครูวิริยโสภณ
๒๔ ก.พ. พ.ศ.๒๕๒๓ ได้รับแต่งตั้งเป็นพระอุปัชฌาย์
๑ มี.ค. พ.ศ.๒๕๒๗ ได้รับแต่งตั้งเป็นพระธรรมทูต
◎ มรณภาพ
หลวงปู่หนูหยาด วิริโย วัดป่านาคำ อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี ละสังขาร ตรงกับวันอังคารที่ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒ เมื่อเวลา ๑๓.๑๑ น. สิริอายุ ๗๘ ปี ๓ เดือน ๖ วัน พรรษา ๕๘
ที่มา :ขอขอบคุณที่มาจากเพจ ท่องถิ่นธรรม พระกรรมฐาน
