ประวัติและปฏิปทา
หลวงปู่สีดา ปัญญาธโร
วัดโสมนัสประดิษฐ์ อ.วาปีปทุม จ.มหาสารคาม
พระมงคลสารคุณ (หลวงปู่สีดา ปัญญาธโร) วัดโสมนัสประดิษฐ์ พระเกจิอาจารย์ชื่อดังอีกรูปแห่งเมืองมหาสารคาม
◉ ชาติภูมิ
พระมงคลสารคุณ (หลวงปู่สีดา ปัญญาธโร) นามเดิมชื่อ “สีดา นนทะชัย” เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๔ ณ บ้านนาดูน ต.นาดูน อ.นาดูน จ.มหาสารคาม บิดาชื่อ “นายเกตุ” และมารดาชื่อ “นางบุญมา นนทะชัย” ครอบครัวประกอบอาชีพทำไร่ทำนา
หลังจบการเรียนรู้ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ ออกมาช่วยงานครอบครัวหาเลี้ยงชีพด้วยความขยันขันแข็ง
◉ บรรพชาอุปสมบท
เมื่ออายุ ๑๘ ปี ด้วยความที่มีจิตใจโน้มเอียงเข้าหาธรรม จึงตัดสินใจเข้าสู่ร่มกาสาวพัสตร์ เข้าพิธีบรรพชา ที่วัดทรงศิลา ต.นาดูน อ.นาดูน จ.มหาสารคาม
กระทั่งอายุครบ ๒๑ ปี เข้าพิธีอุปสมบท ที่พระอุโบสถวัดทรงศิลา โดยมี หลวงปู่สร้อย จิตตทันโต เป็นพระอุปัชฌาย์, พระอธิการไหม วัดหนองเม็ก เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระอธิการจันดี วัดหนองเม็ก เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายาว่า “ปญฺญาธโร” อันมีความหมายว่า “ผู้ทรงไว้ซึ่งปัญญา”
หลังอุปสมบทเดินทางไปจำพรรษา เพื่อศึกษาพระปริยัติธรรมที่สำนักเรียนวัดสุภโสภณ จ.บุรีรัมย์ สำนักเรียนใหญ่โด่งดังของภาคอีสานตอนใต้
ในปี พ.ศ.๒๔๘๘ สามารถสอบได้นักธรรมชั้นตรี-โท-เอก ตามลำดับ
ท่านยังศึกษาเพิ่มเติมการอ่านเขียนอักษรลาวเก่าแก่ อักษรขอม พร้อมทั้งบาลี ทำให้มีความรู้ในการอ่านเขียนอักขระเก่าแก่ด้วย
กระทั่งกลับมาจำพรรษาที่วัดนาดูนพัฒนาราม ต.นาดูน อ.นาดูน จ.มหาสารคาม ในช่วงเวลาดังกล่าว หลวงปู่สร้อย วัดทรงศิลา (วัดบ้านปลาขาว) พระอุปัชฌาย์ มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วอีสานตอนกลางและอีสานใต้ ในฐานะพระเกจิและวิปัสสนาจารย์ พร้อมทั้งวิทยาคมรอดพ้น คงกระพัน ขอฝากตัวเป็นลูกศิษย์เรียนรู้เล่าเรียนวิทยาคม วิปัสสนากัมมัฏฐาน โดยได้เมตตาถ่ายทอดความรู้ให้อย่างไม่ปิดบัง
◉ ลําดับงานปกครอง
พ.ศ.๒๔๙๔ เป็นเจ้าอาวาสวัดนาดูนพัฒนาราม
พ.ศ.๒๔๙๗ เป็นเจ้าคณะตำบลนาดูน
พ.ศ.๒๕๐๘ เป็นเจ้าคณะอำเภอวาปีปทุม และเจ้าอาวาสวัดโสมนัสประดิษฐ์
พ.ศ.๒๕๔๕ เป็นที่ปรึกษาเจ้าคณะอำเภอวาปีปทุม
◉ ลำดับสมณศักดิ์
พ.ศ.๒๕๑๓ ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นเอก ในราชทินนามที่ พระครูมานิตปฏิภาณ
พ.ศ.๒๕๑๙ ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นพิเศษในราชทินนามเดิม
พ.ศ.๒๕๔๗ ได้รับพระราชทานตั้งสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระมงคลสารคุณ
เคยกล่าวปรารภกับศิษย์ว่า โภคทรัพย์เงินทองไม่ได้มีความจำเป็นต่อสมณเพศ เพราะสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยศรัทธาญาติโยม
แม้จะยอมให้คณะศิษย์สร้างรูปบูชาหลายรุ่น แต่พยายามพร่ำสอนญาติโยมสม่ำเสมอว่า อย่ายึดติดพระเครื่องวัตถุมงคลมากเกินไป ให้ยึดเอาพระธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นหลักในการครองชีวิต
ส่วนข้อธรรมคำสอนที่เน้นสอน คือ เมื่อเกิดมาเป็นคนแล้วจะต้องมีจริยธรรม จึงจะได้ชื่อว่าอารยชน นอกจากนี้ ต้องมีศีล ๕ ในหัวใจแล้วชีวิตจะพานพบแต่ความสำราญตลอดกาล
เป็นพระเถระผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบเอาเคร่งครัดในพระวินัยมาโดยตลอด เป็นพระเกจิอาจารย์ที่มีอายุพร้อมทั้งพรรษาสูงที่สุดในวงการสงฆ์จังหวัดมหาสารคามในห้วงเวลาดังกล่าว อีกทั้งยังเป็นพระนักพัฒนาสม่ำเสมอที่ปกครองวัดโสมนัสฯ ทำให้วัดเจริญรุ่งเรืองพร้อมทั้งพัฒนาปฏิรูปให้เหมาะสำหรับการบำเพ็ญภาวนา
แม้จะอยู่ในวัยไม้ใกล้ฝั่ง แต่สุขภาพพลานามัยยังแข็งแรงสมบูรณ์ ยังรับกิจนิมนต์เป็นปกติ ร่างกายและจิตใจไม่เป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติศาสนกิจแต่อย่างใด จึงเป็นเนื้อนาบุญของชาวมหาสารคามอย่างแท้จริง
◉ มรณภาพ
แต่ด้วยสังขารไม่เที่ยง ต่อมา พระมงคลสารคุณ (หลวงปู่สีดา ปัญญาธโร) วัดโสมนัสประดิษฐ์ ท่านจึงมรณภาพลงอย่างสงบ เมื่อวันที่ ๑๙ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๕ สิริอายุรวมได้ ๙๑ ปี พรรษา ๗๑
◉ ด้านวัตถุมงคล
จัดสร้างวัตถุมงคลขึ้นมาหลายรุ่น ที่เป็นสุดยอด คือ “เหรียญรูปเหมือนรุ่น ๑ ปี พ.ศ.๒๕๑๓” จัดสร้างขึ้นในวาระฉลองอายุครบ ๔๙ ปี และได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นเอก ในราชทินนามที่ “พระครูมานิตย์ปฏิภาณ”
จัดเป็นเนื้อทองแดง จำนวนสร้างประมาณ ๒,๐๐๐ เหรียญ ลักษณะคล้ายเหรียญรูปไข่ มีหูห่วง
∘ ด้านหน้าเหรียญ ยกขอบเหรียญ ส่วนขอบด้านในเป็นจุดไข่ปลา ตรงกลางเป็นรูปเหมือนครึ่งองค์หันหน้าตรง ด้านขวาโค้งขึ้นไปด้านบนวนไปด้านซ้าย เขียนคำว่า “วัดโสมนัสประดิษฐ์ อ.วาปีปทุม จ.มหาสารคาม” ใต้รูปเหมือนมีตัวอักษรเขียนคำว่า “หลวงพ่อพระครูมานิตย์ปฏิภาณ”
∘ ด้านหลังเหรียญ เป็นอักขระยันต์ “นะโม พุทธายะ”
วัตถุมงคลหลวงปู่สีดา มีประสบการณ์การมากมาย ไม่ว่าจะเป็นด้าน เมตตามหานิยม แคล้วคลาดคงกระพัน กันภูติผีปีศาจ จัดเป็นวัตถุมงคลที่หายากและมีราคา ผู้ใดครอบครองต่างหวงแหน