ตำนาน ประวัติ หลวงพ่อพุทธศรีวิชัย
วัดโพธิ์ศรี อ.เมือง จ.หนองบัวลำภู
พระราชศรีสุมังค์หายโศก (หลวงพ่อพุทธศรีวิชัย หรือ พระเจ้าใหญ่) ประดิษฐานอยู่ในพระอุโบสถวัดโพธิ์ศรี หรือ วัดหายโศก บ้านลำภู ตำบลลำภู อำเภอเมือง จังหวัดหนองบัวลำภู
พระราชศรีสุมังค์หายโศก (หลวงพ่อพุทธศรีวิชัย หรือ พระเจ้าใหญ่) เป็นพระพุทธรูปโบราณอายุหลายร้อยปี พุทธลักษณะประทับนั่งขัดสมาธิราบปางมารวิชัย วัสดุปูนปั้นทาสีทอง ขนาดหน้าตักกว้าง ๑๘๐ เซนติเมตร สูง ๑๙๐ เซนติเมตร ศิลปะล้านช้าง สันนิษฐานว่าเป็นพระพุทธรูปที่สร้างขึ้นรุ่นเดียวกับพระไชยเชษฐา วัดถ้ำสุวรรณคูหา ตำบลนาสี อำเภอสุวรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลำภู
สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี เมื่อครั้งเจ้านครเวียงจันทร์ ได้ยกไพร่พลข้ามแม่น้ำโขงมาตั้งถิ่นฐานบริเวณตอนใต้ของแม่น้ำโขงติดกับที่ราบสูงภูพานประมาณพุทธศักราช ๒๑๐๖ ได้สร้างพระราชศรีสุมังค์หายโศกไว้ให้พุทธศาสนิกชนได้กราบไหว้
นอกจากนี้ยังถูกอัญเชิญให้เป็นพระประธานในพิธีดื่มน้ำพระพิพัฒน์สัตยาและดื่มน้ำสาบานของชาวนครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบานในอดีต อีกทั้งใช้ในการประกอบพิธีทำบุญ ก่อนที่จะลงมือทำไร่นาตามฤดูกาล เวลาผ่านไปถูกทิ้งตากแดดตากฝนมานาน ชาวบ้านได้ทำหลังคามุงหญ้ากันแดดกันฝน
จนกระทั่งมีชุมชนเข้ามาอยู่และได้สร้างเป็นวัดขึ้นเมื่อพุทธศักราช ๒๓๑๐
พระราชศรีสุมังค์หายโศก เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่เจ้าเมืองและชาวเมืองหนองบัวลำภูในครั้งก่อนเคารพนับถือมาก จากคำบอกเล่าของผู้เฒ่าที่เล่าสืบต่อกันมากล่าวไว้ว่า พระพุทธรูปองค์นี้สามารถแสดงปาฏิหาริย์ช่วยเหลือชาวบ้านที่ประสบกับ ความเดือดร้อน มีทุกข์มีโศก หรือที่มาขอบนบาน จนหายทุกข์หายโศกตามที่ขอบนไว้อย่างน่าอัศจรรย์ จากความศักดิ์สิทธิ์นี้จึงเป็นที่เลื่องลือของชาวบ้าน แม้แต่อยู่ตามบ้านต่างเมืองก็พากันมานมัสการกราบไหว้ขอพรกันอยู่เป็นประจำ
ทั้งนี้ชาวบ้านได้เล่าเหตุการณ์ให้ฟังถึงการทำผิดคำสาบานหรือการลบหลู่พระเจ้าใหญ่ เช่น ก่อนหน้านี้หลายสิบปีได้มีข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ในอำเภอมากราบไหว้หลวงพ่อ และเห็นว่าบริเวณใบหูและดวงตาของหลวงพ่อไม่สวยงาม จึงได้เอาช่างมาแก้ไข ต่อมาปรากฏว่าข้าราชการคนดังกล่าวกลายเป็นคนหูหนวกตาบอดในที่สุด ก่อนจะเสียชีวิตในเวลาต่อมา
มีพ่อค้าในตลาดสด วันหนึ่งเกิดมีทรัพย์สินหายไป พ่อค้าก็ตั้งข้อสงสัยว่าคนรับใช้ในบ้านเป็นคนเอาไป เมื่อสอบถามคนใช้ก็ยืนยันว่าไม่ใช่คนขโมย จึงพากันมาสาบานต่อหน้าหลวงพ่อ แต่พอเดินทางมายังไม่ถึงวัดก็ถามกันว่ากล้าสาบานหรือไม่ว่าไม่ได้เอาไป ก็ตกลงสาบานกันโดยไม่ได้อยู่ในบริเวณวัดเพียงแต่ตั้งใจว่าจะมาที่วัด แต่พ่อค้าก็ตัดใจว่าจะไม่ไปสาบานกันที่วัดแล้ว จึงพากันเดินทางกลับ ต่อมาอีกไม่กี่วันก็ปรากฏว่าพ่อค้าทั้งลูกเมียได้เกิดอุบัติเหตุรถชนเสียชีวิตพร้อมกันถึง ๔ ศพ ขณะที่คนรับใช้ไม่ได้เป็นอะไร ซึ่งชาวบ้านต่างเชื่อว่าเป็นเพราะคำสาบาน ส่วนเรื่องที่พบเห็นประจำจากเด็กๆ ในหมู่บ้านที่ซนและได้มายิงนกในบริเวณวัด กลับบ้านก็มีอาการเจ็บไข้ได้ป่วย จนพ่อแม่ต้องรีบพามาขอขมาหลวงพ่อใหญ่ศรีวิชัย ถึงจะหายป่วย
ทุกปี ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ วัดโพธิ์ศรี จะประกอบพิธีทำบุญใหญ่ถวายหลวงพ่อพุทธศรีวิชัย ซึ่งบรรดาชาวบ้านในเมืองหนองบัวลำภู จะถือเอาพิธีดังกล่าวมาทำการแก้บนประจำทุกปี
