ประวัติและปฏิปทา
หลวงปู่อ่อนตา พุทฺธสาโร
วัดโพธิ์ชัย (บ้านเดื่อ)
ต.หนองบัว อ.เมือง จ.อุดรธานี
หลวงปู่อ่อนตา พุทฺธสาโร นามเดิม อ่อนตา นามสกุล มูลละกาย เกิดเมื่อวันพุทธ เดือน ๙ ปีขาล พ.ศ.๒๔๔๔ ณ บ้านเดื่อ ตำบลบ้านเหล่า อำเภอบ้านหมากแข้ง (ปัจจุบันอำเภอเมืองอุดรฯ) จังหวัดอุดรธานี เป็นบุตรของ นายบา และ นางคำภา มูลละกาย มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน ๓ คนดังนี้
๑. นางตุ้ม อินทำนา
๒. นางเป้ มูลละกาย
๓. พระครูปทุมธารพิทักษ์ (อ่อนตา พุทฺธสาโร)
เมื่อหลวงปู่เกิดได้ ๗ วันนายบาผู้เป็นบิดาได้ถึงแก่กรรม นางคำภาได้รับภาระเลี้ยงดูบุตรทั้ง ๓ เรื่อยมาต่อมานายทา และนางหล้าใส ผู้เป็นน้าสาวและน้าเขยได้รับท่านไปเลี้ยงดูตลอดมาจนเติบโต เมื่ออายุล่วงได้ ๑๒ ปี มารดาและน้าทั้ง๒ได้ตกลงกันนำท่านไปฝากไว้วัดโพธิ์ชัย บ้านเดื่อ กับพระอาจารย์อ่อนศรี เพื่อให้ได้เรียนหนังสือในสมัยนั้นโรงเรียนประชาบาลหามีไม่ ได้เรียนหนังสือธรรมบ้าง ตลอดถึงการคิดเลข บวก ลบ คูณ หาร ต่างๆ พออายุย่างเข้า ๑๖ ปีท่านได้บรรพชาเป็นสามเณร โดยมีพระอาจารย์อ่อนศรี (วิจารณรงค์) ในขณะบวชเป็นสามเณรท่านได้ศึกษาอักษรธรรมจารึกใบลาน เป็นต้นว่าฉลอง และสูตรต่างๆ จนจัดเจนหาตัวจับได้ยาก จากนั้นได้เรียนแปลพระปาฏิโมกข์ โดยได้เดินทางไปเรียนกับพระอาจารย์ชาลี วัดอินทราวาส บ้านเก่าน้อย พระอาจารย์ชาลี ท่านแปลหนังสือเก่งมา สำนักเดิมของท่านอยู่ที่จังหวัดอุบลราชธานี บรรพชาเป็นสามเณรอยู่ได้ ๒ พรรษาท่านก็ได้ลาสิกขาไปช่วยผู้ปกครองประกอบอาชีพ
◎ อุปสมบท
เมื่อเดือน ๖ ปีจอ พ.ศ.๒๔๖๔ ณ.พัทธสีมา วัดศรีคุณเมือง บ้านเหล่า ตำบลบ้านเหล่า อำเภอบ้านหมากแข้ง (ปัจจุบันตำบลหมากแข้ง อำเภอเมือง) จังหวัดอุดรธานี โดยมีพระครูเพ็ญศีลาธิคุณ (ผา) วัดบ้านเชียงหวาง เจ้าคณะแขวงอำเภอเพ็ญ เป็นพระอุปัชฌาย์ พระครูป้อง เจ้าคณะหมวดตำบลบ้านเหล่า วัดศรีคุณเมืองบ้านเหล่า เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระอธิการชาลี เจ้าอาวาสวัดอินทราวาสบ้านเก่าน้อย เป็นพระอนุสาวนาจารย์ สำเร็จเป็นพระภิกษุภาวะ เมื่อเวลา ๑๔.๒๗ น.
เมื่ออุปสมบทแล้วได้มาอยู่วัดโพธิ์ชัยบ้านเดื่อ โดยมีพระอาจารย์หอม เป็นเจ้าอาวาสจากนั้นเพียง ๓ เดือนพระอาจารย์หอมได้ลาออกจากเจ้าอาวาสและลาญาติโยมชาวบ้านเดื่อเพื่อออกเดินธุดงค์ปฏิบัติกรรมฐานต่อไป พระครูป้อง เจ้าคณะตำบลบ้านเหล่า วัดศรีคุณเมือง และขุนเลาวคามคเนตร์ กำนันตำบลบ้านเหล่า ได้มีมติเห็นชอบแต่งตั้งให้พระภิกษุอ่อนตา พุทฺธสาโร เป็นเจ้าอาวาสวัดโพธิ์ชัย ตั้งแต่บัดนั้นด้วยท่านเคยศึกษาพระธรรมวินัยระเบียบการคณะสงฆ์มาตั้งแต่ครั้งยังเป็นสามเณรจึงมีความรู้บ้าง ถึงพึ่งจะเป็นพระภิกษุผู้บวชใหม่ก็ตาม (คงจะเป็นรักษาการเจ้าอาวาส) ต่อมา พ.ศ.๒๔๖๙ ท่านขุนเลาวคามคเนตร์ได้มีศรัทธาเป็นการกุศลตั้งกองหดขึ้น ได้เลือกพระภิกษุอ่อนตา พุทฺธสาโร วัดโพธิ์ชัยบ้านเดื่อ เมื่อหดแล้วเรียกว่า สำเร็จ พวกญาติโยมจึงเรียกสำเร็จอ่อนตา ตั้งแต่นั้นมา ต่อมาชาวบ้านเดื่อทั้งบ้านใกล้เคียงได้มีศรัทธาเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันตั้งกองหดขึ้นอีก ได้หดให้ท่านอีกครั้ง
◎ หน้าที่การปกครอง
พ.ศ.๒๔๙๓ ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าคณะตำบลหนองบัว
พ.ศ.๒๔๙๔ ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดโพธิ์ชัย บ้านเดื่อ (ได้รับแต่งตั้งอีกครั้งจำเดิมท่านก็เป็นอยู่แล้ว)
พ.ศ.๒๔๙๙ เป็นพระอุปัชฌาย์ประจำตำบลหนองบัว
◎ สมณศักดิ์
พ.ศ.๒๔๙๙ ได้รับแต่งตั้งเป็นพระครูปลัดอ่อนตา ฐานานุกรมของพระธรรมวินยานุยุตต์ (บุญ ปุญฺญสิริ) วัดมัชฌิมาวาส
และในปีเดียวกันท่านก็ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรเจ้าคณะตำบลชั้นตรีที่ พระครูประทุมธารพิทักษ์
พ.ศ.๒๕๑๗ เป็นพระครูสัญญาบัตรเจ้าคณะตำบลชั้นโท
◎ มรณภาพ
พระครูปทุมธารพิทักษ์ (หลวงปู่อ่อนตา พุทฺธสาโร) ท่านมีอุปนิสัยชอบทำบุญให้ทานอยู่เสมอ เป็นที่เคารพศรัทธาของชาวตำบลหนองบัว และใกล้เคียงเป็นอย่างมาก ประชาชนนิยมเรียกท่านหลวงปู่บ้านเดื่อ ท่านได้ถึงแก่มรณภาพเมื่อวันที่ ๑๑ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๒๑ เวลา ๑๑.๐๕ น. สิริรวมอายุได้ ๗๗ ปี๕๕ พรรษา
ที่มา :ขอขอบคุณข้อมูลจากเพจ ประวัติศาสตร์ ศิลปะ และพระเถระ จังหวัดอุดรธานี
