ประวัติและปฏิปทา
หลวงปู่หลุย จันทสาโร
วัดถ้ำผาบิ้ง
อ.วังสะพุง จ.เลย
โดยประวัติของพระสุปฏิบัติองค์นี้ จะเห็นด้วยปฏิปทาของท่านเป็นพระผู้ถือสันโดษ ถืออารมณ์ จิตโดยปัจจุบันธรรม และท่านเป็นพระภิกษุสงฆ์ที่ศิษย์ในสายให้ความเกรงอกเกรงใจมาก
ทั้งนี้ ท่านอาวุโสด้วยคุณวุฒิ และวัยวุฒินั้นเอง
ท่านพระอาจารย์วิริยังค์ ได้ กล่าวไว้ว่า
“อาจารย์หลุย ท่านเป็นพระที่พูดน้อย ใจดีมีเมตตามาก แต่ในทางธรรมแล้วละก็ ท่านเป็นผู้เคร่งครัด ! จะอ่อนโยนก็ด้วยเห็นสมควรเท่านั้น เรียกว่าไม่อ่อนโยนจนเกินงามน่ะ
ท่านเป็นศิษย์ของ ท่านพระอาจารย์มั่น รุ่นราวคราวเดียวกับ พระอาจารย์อ่อน ญาณสิริ , หลวงปู่แหวน สุจิณโณ คนบ้านเดียวกันด้วย
พระอาจารย์หลุย จันทสาโร วัดถ้ําผาบิ้ง เกิดเมื่อวันอังคารที่ ๑๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๔๔
ถ้าจะนับปีไทยละก็ตรงกับรัชกาลที่ ๕ เลย คือ ขึ้น ๔ ค่ํา เดือน ๓ ปีฉลู
ปีที่ท่านเกิดน่ะ นครราชสีมาเจริญ มีรถไฟวิ่งไปถึงวันนั้นเลยที่เดียว…แล้วก็ตั้งโรงเรียนนายร้อยตํารวจที่โคราชด้วย… ได้
บ้านเกิดของท่าน ตําบลกุดป่อง อําเภอเมือง จังหวัดเลย
บิดาชื่อ พ่อคําผอย แม่ชื่อ แม่กวย อาชีพทํานาค้าขาย
อายุได้ ๒๔ ปี ได้บรรพชา อุปสมบท ณ วัดโพธิสมภรณ์ จังหวัดอุดรธานี
โดย ท่านเจ้าคุณพระธรรมเจดีย์ (จูม พันธุโล) เป็นพระอุปัชฌาย์
หลวงพ่อบุญ ปัญญาวุโธ เป็นพระคู่สวด
สําเร็จเป็นสงฆ์ตรงกับวันที่ ๑๔ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๖๘ เวลา ๑๓.๐๘ น.
หลังจากบวชเป็นพระภิกษุสงฆ์แล้ว ท่านได้อยู่ปฏิบัติธรรม กับ หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต เป็นเวลานาน…”
ท่านเคยได้ไปอยู่ปฏิบัติธรรมกับคณะศิษย์ผู้ยิ่งยงของหลวงปู่มั่นอีกสามองค์ คือ
การอยู่จําพรรษากันครั้งนั้น ก็เป็นที่บ้านนาเหล่า วัดบุญญานุสรณ์ อําเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี
จากนั้นท่านได้เดินธุดงค์ ไปยังจังหวัดหนองคาย และได้เข้ากราบนมัสการ หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต ณ เสนาสนะแห่งหนึ่งเพื่อขออุบายธรรมะ แล้วนําไปประพฤติปฏิบัติมาตราบเท่าทุกวันนี้
เสนาสนะที่ท่านเดินธุดงค์ไปพักปักกลด และได้รับอุบายธรรมะนั้น ปัจจุบันก็คือ วัดป่าอรัญญวาสี อําเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคายนั้นเอง
อุบายธรรมะ หลวงปู่หลุย จันทสาโร ท่านได้กล่าวไว้ดังนี้
“อย่าส่งจิตออกไปข้างนอก ให้ดูอยู่ที่กาย ให้รื้อค้นร่างกายนี้ ให้ชัดแจ้ง ให้รู้ว่า ก็เพราะร่างกาย มันมีอยู่ จึงทําให้เกิดทุกข์
ก็ร่างกายนี้แหละที่ทําลายความสงบสุข มันทําให้เกิดเป็นรังโรค รังหนอนอย่างใหญ่หลวง ไม่เลือกละว่าร่างกายของใคร
ถ้าพิจารณามองให้เห็น ตัดให้ขาดจากร่างกายนี้จริง ๆ แล้ว จะพบกับความสงบสุขถาวรตลอด
หลวงปู่หลุย ท่านอาศัยป่าดงพงไพรมาโดยตลอด จนอายุเข้าสู่วัยชราท่านจึงมีโอกาสเดิน ทางเข้าเมืองเข้ากรุงเทพฯ
ชีวิตของพระป่าต้องอยู่อย่างอดทนดีมีความมานะ ก็ลําบากเหลือหลาย มีข้าวก้อน พริก และเกลือ เท่านั้น
เคยไปกราบนมัสการที่บ้าน คุณพี่สุรีพันธุ์ มณีวัต หลวงปู่หลุย ท่านพูดว่า…
“อาหารอย่างนี้นะ ฉันไปแล้วภาวนาไม่ดี ก็มันมีหมูเนื้อเยอะ ทําให้ง่วงเหงาหาวนอนเก่ง สู้กินพอบ้าง ไม่พอบ้างดีกว่าอดๆ อยากๆ ดีจริง ๆ…
พวกเราอย่าประมาทนะ อย่าเข้าใจว่าเจริญรุ่งเรืองนะ ปี ๒๕๒๙ นี้ มันเกิดยุคเข็ญนะ เมืองเรานะร่มเย็นก็จริง แต่รอบบ้าน มันยุคเข็ญ
เกิดเป็นคนต้องรู้จักหน้าที่ของตน เป็นคนมีความคิด หัดภาวนา อย่านอนอย่างวัวอย่างควาย สัตว์ประเภทนั้นมันนอนอย่างเดียว ไม่ภาวนา เราต้องไม่ประมาท
พวกที่เป็นพระสงฆ์องค์เณร ก็ควรฝึกหัดทําภาวนา อย่าอยู่โดยเปล่าประโยชน์
กินข้าวปลาของชาวบ้านแล้ว อย่าทิ้งเปล่า ข้าวเม็ด น้ําหยด ต้องทดแทนคุณของเขาให้ได้ ทําภาวนาให้ถึงที่สุด จะได้สงบ กาย สงบวาจา สงบใจ ตามสติกําลังของตน ๆ…”
หลวงปู่หลุย จันทสาโร ท่านเป็นพระผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ และ เป็นพระเถระผู้อาวุโสองค์หนึ่งของหลวงปู่มั่น
กิจวัตรและปฏิปทาของท่านนั้น นับได้ว่าประเสริฐ เกิดมาแล้วมีความร่ํารวยในด้านสัมมาทิฐิ เกื้อกูลหนุนนําให้หมู่คณะได้รู้จัก พระพุทธศาสนา รักษาพระธรรม วินัย มีทาน ศีล ภาวนา เป็นต้น
หลวงปู่หลุย ท่านได้เริ่มอาพาธหนัก โดยไม่อ้างกาลเวลา แม้อาพาธอย่างหนัก ยังปรารภปัจฉิมเทศนาเป็นครั้งสุดท้าย จวบจนเวลา ๒๓.๓๐ น. ท่านได้กล่าวว่าท่านประคองธาตุขันธ์ต่อไปไม่ไหว คงจะปล่อยวางแล้ว ขอเอาจิตอย่างเดียว และขอขอบใจที่พระเณรได้ช่วยกันอุปัฏฐากท่าน หากได้ล่วงเกินซึ่งกันและกัน ก็ขอให้อโหสิกรรมให้แก่กันและกันด้วย
หลวงปู่หลุย ท่านได้มรณภาพด้วยอาการสงบ เมื่อวันที่ ๒๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๒ เวลา ๐๐.๔๓ น.
ต่อมาได้อัญเชิญอัฐิธาตุหลวงปู่หลุย มายังที่พักสงฆ์ ก.ม.๒๗ ดอนเมือง ในวันที่ ๘ เม.ย. ๒๕๓๘ คณะศิษย์ได้อัญเชิญอัฐิธาตุของท่านมายังวัดป่าสุทธาวาส อ.เมือง จ.สกลนคร เพื่อบรรจุไว้ในเจดีย์ (จันทสารเจติยานุสรณ์)
เมื่อครั้งที่มรณภาพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเพลิงแล้ว มีพระราชกระแสว่า “ควรสร้างเจดีย์ ที่วัดป่าสุทธาวาส อ.เมือง จ.สกลนคร ที่วัดนี้มีอัฐิธาตุของหลวงปู่มั่น ภูริทัตตเถระ ท่านจะได้อยู่ใกล้กัน”
โอวาทธรรม หลวงปู่หลุย
“..คนที่จิตสูงไม่เต็มที่ เมื่อถูกเขาด่าว่าอะไร มักเก็บเอาไปคิดเอาไปนึกเพราะคนเราส่วนมากสำคัญว่าตนฉลาด แต่กลืนกินอารมณ์ที่ชั่วอารมณ์ที่ชั่วเหมือนอสรพิษ ลักษณะของคนโง่แต่มุนีท่านไม่ถือ ท่านว่าเป็นโลกธรรม ที่เกิดมาใครๆต้องพบประสบทุกๆคนไปแม้พระพุทธองค์ก็ประสบถูกนางมาคันทิยาด่า..”
