ประวัติและปฏิปทา
หลวงปู่หยอด ชินวังโส

วัดแก้วเจริญ
อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม

พระครูสุนทรธรรมกิจ (หลวงปู่หยอด ชินวํโส) วัดแก้วเจริญ พระเกจิชื่อดังแห่งลุ่มน้ำแม่กลอง ผู้สืบสานตำนานตะกรุดลูกอมไหมเบญจรงค์ ๕ สี

◉ ชาติภูมิ
พระครูสุนทรธรรมกิจ (หลวงปู่หยอด ชินวํโส) วัดแก้วเจริญ นามเดิมชื่อ “สุนทร ชุติมาศ” เกิดเมื่อวันอังคารที่ ๑๖ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๕๔ ที่บริเวณตลาดบางน้อย (ตรงข้ามศาลเจ้าพ่อโรงโขน) ต.ตาหลวง อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี ครอบครัวประกอบอาชีพค้าขาย

◉ ปฐมวัย
ในวัยเยาว์ ศึกษาหาความรู้จากบิดาจนอ่านออกเขียนได้ เมื่อเติบโตได้เป็นกำลังช่วยมารดาค้าขาย แบ่งเบาภาระให้ครอบครัว เมื่ออายุ ๑๘ ปี ฝากตัวเข้าบรรพชากับ พระครูเปลี่ยน สุวัณณโชโต เจ้าอาวาสวัดแก้วเจริญ เมื่อวันที่ ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๗๒

◉ อุปสมบท
เมื่อมีอายุครบ ๒๐ ปี เข้าพิธีอุปสมบท เมื่อวันที่ ๘ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๗๔ โดยมี พระราชมงคลวุฒาจารย์ (หลวงปู่ใจ วัดเสด็จ) เมื่อครั้งยังดำรงสมณศักดิ์ที่พระครูสุทธิสารวุฒาจารย์ เป็นพระอุปัชฌาย์, หลวงพ่อเปลี่ยน สุวัณณโชโต วัดแก้วเจริญ เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และ พระครูอุดมสุตกิจ (พลบ) วัดปราโมทย์ เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายานาม “ชินวํโส” มีหมายความว่า “ผู้สืบวงศ์แห่งพระพุทธเจ้า”

ศึกษาพระปริยัติธรรม เป็นผู้มีวิริยอุตสาหะ สนใจใฝ่ศึกษาหาความรู้ด้วยตนเอง จนได้รับวิทยฐานะความรู้สามัญ สอบไล่ได้ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ (สมัครสอบ) พ.ศ.๒๔๗๘ สอบได้นักธรรมชั้นตรี-โท-เอก ตามลำดับ

ดูแลปรนนิบัติพระครูเปลี่ยนซึ่งอาพาธอย่างใกล้ชิด ด้วยกตัญญูกตเวทิตา จวบจนถึงแก่มรณภาพเมื่อวันที่ ๑๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๘๔

วันที่ ๑๗ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๘๔ พระราชมงคลวุฒาจารย์ (หลวงปู่ใจ) เจ้าคณะอำเภออัมพวา จึงแต่งตั้งให้เป็นผู้รักษาการเจ้าอาวาสวัดแก้วเจริญ และรักษาการแทนเจ้าคณะตำบลเหมืองใหม่ วัดแก้วเจริญ เป็นวัดโบราณของชาวรามัญ สร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยาและรกร้างมาเป็นเวลานาน

มีเรื่องเล่าว่า ชาวบ้านท่าใหญ่กรุงศรีอยุธยา อพยพหลบภัยพม่าเมื่อเสียกรุง พ.ศ.๒๓๑๐ มาถึงสถานที่แห่งนี้แล้วเห็นว่ามีทำเลเหมาะสม จึงช่วยกันแผ้วถางป่าลึกเข้าไปประมาณ ๓ เส้น พบวัดร้าง มีซากอุโบสถ พระพุทธรูปศิลาแลงปางต่างๆ มากมาย และพระพุทธรูปสร้างด้วยแก้ว มีใบเสมารอบอุโบสถ พระพุทธรูปหล่อด้วยสำริดไม่มีผ้าพาด

บริเวณวัดยังมีเจดีย์รามัญ๒ องค์ ชำรุดหักพังอยู่ ชาวบ้านเห็นว่าคงไม่เหมาะกับการสร้างที่อยู่อาศัยเพราะมีวัดร้างอยู่ จึงไปแผ้วถางสถานที่แห่งใหม่ ห่างจากวัดประมาณ ๕ เส้น ตั้งเป็นหมู่บ้านท่าใหญ่ตามชื่อเดิมของผู้อพยพ

กระทั่งปี พ.ศ.๒๓๔๐ พระอธิการต่าย ปฏิสังขรณ์ให้มีสภาพดีขึ้น โดยพระพุทธรูปที่สร้างด้วยแก้วเป็นปูชนียวัตถุที่สำคัญ ประชาชนจึงเรียกวัดนี้ว่า วัดแก้ว

ต่อมาพระพุทธรูปแก้วองค์นี้ เนื่องจากมีขนาดเล็กมาก เกรงว่าจะไม่ปลอดภัย และเห็นว่าควรจะเก็บไว้ในที่ปลอดภัย จึงฝังไว้ที่ใต้ฐานชุกชีของพระประธาน ปัจจุบันอยู่ภายนอกฐานชุกชี

วัดประกาศตั้งเป็นวัดเมื่อปี พ.ศ.๒๓๗๕ ชื่อว่า “วัดแก้วเจริญ” และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๔ มีนาคม พ.ศ.๒๕๒๙

พ.ศ.๒๔๘๗ หลวงปู่หยอด ได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาส และเจ้าคณะตำบลเหมืองใหม่-วัดประดู่

หลังจากได้รับตำแหน่ง พัฒนาวัดอย่างสุดความสามารถ จนวัดเจริญรุ่งเรืองขึ้นตามลำดับ ทั้งการจัดการให้วัดเป็นสถานพยาบาลรักษาญาติโยมที่เดือดร้อนต่างๆ

แต่ที่โด่งดังมาก คือ การต่อกระดูก ประสานกระดูก เรียกว่าสมัยก่อนใครแขนหักขาหัก ไม่มีชาวบ้านคนไหนไปโรงพยาบาล แต่มารักษาที่วัดแก้วเจริญกันแทบทั้งสิ้น

◉ ลําดับสมณศักดิ์
ในปี พ.ศ.๒๔๙๑ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นตรีที่ พระครูสุนทรธรรมกิจ
ในปี พ.ศ.๒๔๙๙ เป็นพระอุปัชฌาย์
ในปี พ.ศ.๒๕๐๗ ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นโท ในราชทินนามเดิม
ในปี พ.ศ.๒๕๑๗ ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นเอก ในราชทินนามเดิม

◉ ผลงานด้านการศึกษา
เป็นเจ้าสำนักเรียนธรรมชั้นตรี-โท-เอก และเป็นกรรมการสงฆ์องค์การเผยแผ่ อำเภออัมพวา

◉ งานเผยแผ่พระพุทธศาสนา
เป็นพระอุปัชฌาย์ในการบรรพชาและอุปสมบท ปกครองสงฆ์สำนักวัดแก้วเจริญ ในการอบรมสั่งสอนสามเณรและภิกษุในเรื่องจริยาวัตร กิจวัตรและศาสนพิธี จัดเทศนาอบรม สั่งสอนคฤหัสถ์ให้เกิดศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา

◉ ผลงานด้านสาธารณูปการ
เป็นผู้นำบรรพชิตและคฤหัสถ์ ดำเนินการก่อสร้างปฏิสังขรณ์ บำรุงรักษาวัดและศาสนสมบัติของวัดให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อย และเจริญรุ่งเรืองตามลำดับ สืบทอดตามเจตนารมณ์ของเจ้าอาวาสในอดีต

◉ มรณภาพ
“หลวงปู่หยอด ชินวังโส” หรือ “พระครูสุนทรธรรมกิจ” วัดแก้วเจริญ ท่านมรณะภาพเมื่อวันที่ ๑๒ มีนาคม ปี พ.ศ.๒๕๔๑ สิริรวมอายุ ๘๖ ปี ๙ เดือน ๒๔ วัน รวมพรรษา ๖๖ พรรษา (ระยะเวลาดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส ๕๖ พรรษา)

แม้ หลวงปู่หยอด ได้ละสังขารไปนานหลายปี คงเหลือไว้เพียงสังขารที่ไม่เน่าเปื่อย ให้ประชาชนลูกศิษย์ลูกหาได้กราบไหว้อยู่ที่ ณ กุฏิวัดแก้วเจริญ

◉ ด้านวัตถุมงคล
วัตถุมงคลของ หลวงปู่หยอด ที่ได้รับความนิยมอย่างมาก คือ ตะกรุดลูกอมหัวใจโลกธาตุ ไหมเบญจรงค์ ๕ สี ที่ได้รับการถ่ายทอดวิชามาจากหลวงปู่ใจ วัดเสด็จ

หลวงปู่หยอด ท่านได้ทำแจกให้ลูกศิษย์ ตะกรุดลูกอมไหมเบญจรงค์ ๕ สีมีอานุภาพทางเมตตาและแคล้วคลาดจากภยันตราย เปี่ยมด้วยพุทธคุณอันเข้มขลัง

นอกจากนี้ หลวงปู่หยอดท่านยังสร้างวัตถุมงคลอื่นๆอีก เช่น พระปิดตา เหรียญหลวงพ่อหยอด พระสมเด็จ และอื่น ๆอีกมากมาย

ที่ได้รับความนิยมไม่แพ้กัน คือ “พระสมเด็จ รุ่นแรก หลวงปู่หยอด” สร้างขึ้นในปี พ.ศ.๒๔๙๗ เพื่อหารายได้สร้างศาลาการเปรียญ ลักษณะเป็นพระสมเด็จเนื้อผง พิมพ์สี่เหลี่ยม สร้างด้วยเนื้อผงพุทธคุณสีขาวอมเหลือง มีส่วนผสมของผงวิเศษต่างๆ ที่รวบรวมเอาไว้ นอกจากนี้ ยังมีผงพุทธคุณที่ลบผงเอง เป็นส่วนผสมหลัก พิมพ์นี้จัดเป็นพิมพ์หายาก

ด้านหน้า จำลองเป็นรูปพระสมเด็จอกครุฑ หูบายศรี องค์พระสมเด็จประทับนั่งบนฐานเขียง ๕ ชั้น จึงเป็นที่มาของชื่อพิมพ์พระ มีซุ้มระฆังครอบสวยงาม ด้านหลังเรียบ