ประวัติและปฏิปทา
หลวงปู่สมาน พุทธสาโร
วัดโพธิ์ชัย
ต.เตาไห อ.เพ็ญ จ.อุดรธานี
◎ ชาติภูมิ
หลวงปู่สมาน พุทฺธสาโร เดิมชื่อ นายสมาน พลยศ เกิดเมื่อวันพุธ ที่ ๑๔ เดือน กันยายน พ.ศ.๒๔๘๘ ณ บ้านเลขที่ ๖๐ หมู่ที่ ๑ ตำบลบ้านเหล่า (ปัจจุบันคือ ตำบลเตาไห) อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี บิดาชื่อ นายบุญทัน พลยศ และมารดาชื่อ นางบุญ พลยศ
หลวงปู่สมาน พุทฺธสาโร ท่านอุปสมท เมื่อวันจันทร์ แรม ๑๐ ค่ำ เดือน ๓ ปีมะเมีย ซึ่งตรงกับวันที่ ๖ เดือนมีนาคม พ.ศ.๒๕๐๙ ณ พัทธสีมาวัดศรีพันดร ตำบลบ้านเหล่า อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี โดยมี พระอุปัชฌาย์ คือ เจ้าอธิการพิมพ์ ปญฺญาวโร วัดศรีพันดร ตำบลบ้านเหล่า อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี พระกรรมวาจาจารย์ คือ พระสีลา สุรปญฺโญ วัดศรีพันดร ตำบลบ้านเหล่า อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี พระอนุสาวนาจารย์ คือ พระบุญเรือง รตฺนปญฺโญ วัดโพธิ์ชัย ตำบลบ้านเหล่า อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี
หลังจากหลวงปู่สมาน บวชแล้วท่านมาอยู่ศึกษา เล่าเรียนธรรมวินัย วิชาอาคม อยู่กับพระบุญเรือง รตฺนปญฺโญ วัดโพธิ์ชัย ผู้เป็น พระอนุสาวนาจารย์ และเป็นวัดบ้านเกิด สำหรับหลวงปู่เรือง หรือผู้เฒ่าผู้แก่ คนรุ่นเก่าบ้านเรา จะออกเสียง สระเอือ เป็น สระเอีย และ ร. เป็น ฮ คือ จากหลวงปู่เรือง เป็น หลวงปู่เฮียง หรือ หลวงปู่เฮือง
หลวงปู่สมาน ท่านเป็นพระที่มีอุปนิสัย ชอบการศึกษาหาความรู้ ดุดัน ตรงไปตรงมา ใจนักเลง เด็ดเดี่ยว ถ้ามีสิ่งไหนเรื่องได้ที่ท่านอยากรู้อยากเห็น อยากศึกษาแล้วท่านจะลงมือทำลงมือปฎิบัติ ด้วยตัวเองอย่างจริงจัง
หลวงปู่สมานท่าน ท่านเป็นศิษย์เอกหลวงปู่โชติ ธมฺมธาโร อีกรูปหนึ่ง โดยกล่าวคือ ในช่วงปี พ.ศ.๒๕๑๕-๒๕๑๖ หลวงปู่สมาน ได้รักษาการเจ้าอาวาส วัดโพธิ์ชัย และได้เป็นเจ้าอาวาสในการต่อมา และเป็นช่วงเวลาที่หลวงปู่โชติ ธมฺมธาโร เกจิอาจารย์ผู้เรืองนาม ได้อยู่พักประจำอยู่ที่เพิงพักใกล้รอยพระบาท ซึ่งในสมัยนั้งยังไม่เป็นวัดป่านฤนาทฯ หลวงปู่โชติท่านมีความตั้วใจมาอยู่ ณ ที่แห่งนี้เพื่อสร้างให้เป็นวัด ซึ่งเกียรติศักดิ์ของหลวงปู่โชติฯ ในฐานะศิษย์เอกหลวงพ่อพิบูลย์ขจรไกลไปถึงเมืองลาว นั้นย่อมประจักแก่ใจหลวงปู่สมามอยู่ และท่านก็ได้ไปเรียนวิชากับ หลวงปู่โชติ แต่เพราะท่านมีภาระหน้าที่ที่ต้องดูและวัดบ้าน คือวัดโพธิ์ชัย และชาวบ้านอยู่ จึงต้องทำให้ท่านไม่ได้อยู่ประจำ ปรนิบัด หลวงปู่โชติ ท่านก็ใช้วิธีเดินเท้านเปล่า ไปเช้าเย็นกลับ อยู่หลายปี เพราะวัดป่ารอยพระบาทเตาไห ห่างกัน เพียง ๓ กิโลเมตร ไปกลับ ๖ กิโลเมตร ซึ่งช่วง ประมาณปี พ.ศ.๒๕๑๕ หลวงปู่สม ได้มาจำพรรษาอยู่ที่วัดป่านฤนาทด้วย หลวงปู่สมานท่านก็คงปฎิบัติเช่นเดิมคือการเดิน ไปเช้าเย็นกลับ บางครั้งก็อยู่จำวัดด้วย ๑-๒ วัน ทำเช่นนี้อยู่ตลอด จนมาถึง ช่วงปี พ.ศ.๒๕๒๐-๒๕๒๒
หลวงปู่สมานท่านได้มีโอกาส อยู่จำพรรษากับหลวงปู่ และในช่วงนี้ที่หลวงปู่โชติท่านกำลังก่อสร้าง มลฑป ศาลา อุโบสถ ถนน ฝายน้ำ หลวงปู่สมานท่านก็ได้แบ่งเบาภาระหลวงปู่โชติ
ในด้านการศึกษาวิชา อาคม จากปู่โชติ นั้นด้วยอุปนิสัยหลวงปู่สมาน ที่ท่านเป็นคน เอาจริง ดุดัน พูดตรงไปตรงมา จิตใจแบบนักเลง เด็ดเดี่ยว ท่านจึงชอบเรียน วิชาอาคมด้านคงกระพันชาตรี การสักยันต์ การทำตะกรุด ๑๐๘ เสกเจิม ป้องกันปัดเป่า ในช่วงพรรษาปี พ.ศ.๒๕๒๐-๒๕๒๒ จนสำเร็จ ใและในประมาณปี พ.ศ.๒๕๒๗ หลวงปู่โชติท่านได้หยุดการสักเลขยันต์ ลงเนื่องจากอายุ สาตาไม่ค่อยดี ถ้ามีคนมาขอสัก ท่านจะยอกให้เข้าไปสักกับ อาจารย์หมาน ในวัดบ้านเตาไห และหลังจากนั้นมาหลวงปู่สมานกับวิชาการสักก็เป็นที่รู้จักของคนในพื้นที่ และนอกพื้นที่ ต่างรู้จักหลวงปู่สมาน ในฐานะศิษย์หลวงปู่โชติ และยันต์ที่สร้างชื่อของท่านก็ คือ การสักยันต์ “กระหม่อมเหล็ก หรือ ยันต์หมวกเหล็ก” เป็นยันต์ที่มีอานุภาพมากมาย ที่แม้แต่ชาวจังหวัดร้อยเอ็ด ต้องเหมารถมานอนรอสักกันเป็นแรมเดือน
หากกล่าวถึงหลวงปู่โชติ ท่านหลายท่านจะรู้จักในสายวิชาอาคม การขจัดปัดเป่า กราป้องกัน ตะกรุด แต่เรื่องวิชาการสักนั้นน้อยคนที่จะรู้จัก ซึ่ง การสักยันต์ หรือ สักลาย ที่หลวงปู่โชติได้สักนั้น ถ้าเป็นรอยสักด้านคงกระพัน เดินเท้าเปล่าเหยียบ หนามแท่งหัก เหยียบตะปูงอ มีดพราอาวุธไม่ได้เห็นเลือด ซึ่งวิชาการสักนี้น้อยคนที่ได้สืบถอดต่อวิชานอกจากหลวงปู่สม และ หลวงปู่สมาน พุทธสาโร
◎ วิทยฐานะ
๑. พ.ศ.๒๕๐๑ สำเร็จประถมศึกษาปีที่ ๔ โรงเรียนบ้านเตาไห ตำบลบ้านเหล่า อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี
๒. พ.ศ.๒๕๒๑ สอบได้นักธรรมชั้น เอก ในสำนักศาสนศึกษาวัด โพธิ์ชัย ตำบลบ้านเหล่า อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี
๓. การศึกษาพิเศษ สามารถเขียน อ่านหนังสือขอม หนังสือธรรมโบราณได้
๔. ความชำนาญ ด้านการก่อสร้าง มี ช่างปูน ช่างไม้ ช่างไฟฟ้า
◎ สมณศักดิ์
พ.ศ. ๒๕๑๖ ได้รับการแต่งตั้งเป็นรักษาการเจ้าอาวาส วัดโพธิ์ชัย ตำบลเตาไห อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี
พ.ศ. ๒๕๑๗ ได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาส วัดโพธิ์ชัย ตำบลเตาไห อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี
พ.ศ. ๒๕๔๖ เป็นพระครูสัญญาบัตรพัดยศชั้นโทที่ พระครูชัยสารโพธิคุณ
