ประวัติและปฏิปทา
หลวงปู่ภูพาน จิรยุทฺโธ

วัดโนนสวรรค์ (ภูดินแดง)
ต.พังขว้าง อ.เมือง จ.สกลนคร

หลวงปู่ภูพาน เป็นนาม ธรรมของวิญญาณนักพรตดวงหนึ่ง ที่มีพันธะภาระทางใจกับ พระอาจารย์เจนยุทธนา จิรยุทโธ

พระเจนยุทธนา จิรยุทโธ ได้เล่าความหลังที่ท่านมีส่วนเกี่ยวข้องกับความลี้ลับนี้ว่า

“ความเป็นจริงในเรื่องนี้ จะว่าอาตมาระลึกชาติได้ก็ไม่เชิงนัก เพราะอาตมาได้รู้เรื่องราวเหล่านี้ จากนิมิต (ความฝัน) และเคยพิสูจน์โดยการทําความไม่ยอมเชื่อนิมิตนั้นหลายครั้ง ก็เกือบแย่อยู่ทุกครั้งไป

นามของ หลวงปู่ภูพานชาญฤทธิ์ เป็นนามธรรมในปัจจุบัน ซึ่งก็เป็นวิญญาณดวงหนึ่ง เมื่อสมัยอดีตชาติเกิดเป็นพระภิกษุสงฆ์ มีนามว่า หลวงปู่รุ้งศิลา

ส่วนอาตมานี้ ท่านว่าเคยเป็นศิษย์ผู้ติดตามท่าน กลับมาในชาตินี้ อาตมาชื่อเจนยุทธนา แต่พวกชาวบ้านเขาเรียกตามนามนิมิต ว่า หลวงปู่ภูพาน คือเรียกชื่อของ ดวงวิญญาณผู้เข้ามาอาศัยร่างของอาตมาเพื่อบําเพ็ญสมณธรรม เท่านั้น”

พระอาจารย์เจนยุทธนา จิรยุทโธ ท่านมีนามเดิมว่า เจนยุทธนา เดชอุ้ย วันที่ท่านเกิดนั้น มารดากําลังเตรียมสิ่งของเพื่อจะไปเวียนเทียนเนื่องในวันเข้าพรรษา ตรงกับ วันอังคารที่ ๒๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๒ ปีกุน ณ จังหวัดชัยภูมิ

บิดาชื่อ นายเจน เดชจุ้ย มารดาชื่อ นางศรีสะอาด เดชจุ้ย

สมัยเป็นเด็ก ท่านเป็นบุคคลเลี้ยงยาก อาการเจ็บป่วยไม่ทุเลาลงเลย ๓ วันดี ๔ วันไข้ หมุนเวียนเปลี่ยนไปอย่างน่าเบื่อหน่าย เวลาเจ็บป่วยขึ้นมาแต่ละครั้ง ก็เกือบต้องเสียชีวิตหลายคราวเช่นเดียวกัน

ความอ่อนแอขี้โรค มารดาจึงนําไปยกให้เป็นลูกพระ ซึ่งถือเป็นประเพณีประจําท้องถิ่น พระที่กล่าวมานี้ เป็นพระพุทธรูปประธาน (หลวงพ่อพระองค์แสน) ในพระวิหารพระธาตุเชิงชุม

ภายหลังจากยกให้เป็นลูกพระแล้ว ท่านผู้เป็นบิดามารดาได้แต่งขันธ์ ๕ ให้ เด็กชายเจนยุทธนา นํามาถวายอยู่เป็นประจํามิเคยขาด จะเป็นด้วยอํานาจของพระ พุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เพิ่มพูนบุญบารมีก็ไม่ทราบได้ หรือว่าท่านเป็นลูกของพระกระมัง ทําให้โรคภัยไข้เจ็บที่เคยมาเบียดเบียนอยู่เป็นประจําตัว เกิดหายไปอย่างน่าอัศจรรย์

สิ่งลี้ลับ…หลวงปู่ภูพาน ในอดีตได้มาเข้าฝัน โดยมีใจความ ว่า… “อาตมาเคยเป็นอาจารย์ของหนูมาก่อน เราสองคนเคยเป็นอาจารย์-ศิษย์ต่อกันตั้งแต่ชาติปาง ก่อน”

หลวงปู่ภูพาน หรือ หลวงปู่รุ้งศิลา ได้มาเข้าฝัน พระเจนยุทธนา (สมัยเด็ก) เพื่อกําชับให้บวชเรียนเสียในที่สุด ความฝันมีใจความว่า

“หนูเตรียมตัวได้แล้ว อาตมาจะได้พาหนูไปหาสัจธรรม หาข้อวัตรปฏิบัติธรรม เพราะการปฏิบัติ ภาวนานี้ หนูเคยได้รับการปฏิบัติ เป็นครั้งคราวมาแล้ว หนูจงตัดสินใจมาปฏิบัติทางพระพุทธศาสนาได้เลย เมื่อนั้นหนูจะได้รู้แจ้งเห็น จริงในหลักธรรมของพระพุทธเจ้า”

ความฝันนี้ พระเจนยุทธนา สมัยเป็นเด็ก ปรากฏว่าชีวิตของท่านหันเหเข้าสู่ทางธรรมได้อย่าง เด็ดขาด

ครั้นอายุได้ ๑๖ ปี บิดามารดา ได้จัดการให้บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดแก้งกะอาม อําเภอสมเด็จ จังหวัดกาฬสินธุ์ โดยท่านหลวงปู่สังข์ เป็นพระอุปัชฌาย์

เมื่อบวชเป็นสามเณรแล้ว สามเณรยุทธนา หรือ หลวงปู่ภูพานชาญฤทธิ์ ได้ออกบําเพ็ญสมณธรรม ท่องเที่ยวไปในป่าดง พงไพร อาศัยเทือกเขาภูพานเป็นสถานที่เจริญภาวนาธรรม ในช่วงระยะแรก ๆ ท่านเป็นสามเณรที่ อายุยังน้อย ขณะความมืดเริ่มโรย ตัวลงทําให้จิตใจของสามเณรเจนยุทธนา เกิดความหวาดกลัว อย่างหนัก

ท่านเล่าว่า “ความกลัวนี้มัน มาจากที่ใดก็ไม่รู้…มันมีอํานาจเหลือเกิน จนทําให้จิตใจไร้ขอบเขต นั่งตัวสั่นดังเป็นไข้ เหงื่อกาฬ เปียกโชกจีวรเหมือนเอาน้ํามาราดใส่ ร่างกายเย็นเฉียบเหมือนคน ตายแล้ว

อาตมาต่อสู้อย่างหนัก ในที่สุดก็สามารถชนะความหวาดกลัวนั้นได้ ด้วยการพิจารณาหามูลความจริง…”

สามเณรเจนยุทธนา หรือที่ ชาวบ้านเรียกท่านว่า หลวงปู่ภูพานชาญฤทธิ์ องค์นี้ ก่อนที่จะอุปสมบท เจ้าหน้าที่สํานักพระราชวังประจําพระตําหนักภูพานราชนิเวศน์ ได้ ทําเรื่องเข้ากราบบังคมทูลต่อในหลวงให้ทรงทราบ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์อุปสมบทให้ ณ พัทธสีมา วัดพระธาตุเชิงชุมวรวิหาร อําเภอเมือง จังหวัดสกลนคร

ได้รับฉายาว่า “ฉันทธัมโมภิกขุ” โดยมี ท่านเจ้าคุณพระเทพวิมลเมธี เป็นพระอุปัชฌาย์ ในสังกัดพระมหานิกาย

ต่อมาท่านได้มีโอกาสเข้า กราบทูลสมเด็จพระสังฆราช ณ วัดราชบพิธ กรุงเทพฯ ได้รับพระโอวาทจากพระองค์ท่าน บังเกิดความเชื่อมั่น และมีกําลังใจที่จะปฏิบัติธรรมต่อไป

ภายหลังจากเวลาผ่านไป ๔ พรรษา ท่านพระอาจารย์เจนยุทธนา หรือ หลวงปู่ภูพาน ได้รับเมตตาจากสมเด็จพระสังฆราช เปลี่ยนญัตติใหม่เป็นคณะธรรมยุต

โดย สมเด็จพระสังฆราช เป็นพระอุปัชฌาย์ พระราชสิทธิโมลี เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ท่านเจ้าคุณมหาคณิสร เป็นพระอนุสาวนาจารย์

ได้รับฉายาใหม่ว่า จิรยุทโธ และได้อยู่จําพรรษาที่วัดราชบพิธ กรุงเทพฯ เพื่อสนองพระเมตตาคุณ ต่อพระอุปัชฌาย์อาจารย์ ทั้งยังได้อุปัฏฐากตามแก่กาลนั้นตลอดมา

พระอาจารย์เจนยุทธนา จิรยุทโธ ท่านได้ตั้งสํานักปฏิบัติธรรม หลวงปู่ภูพานสุวรรณบรรพต มรกตวนาราม อําเภอเมือง จังหวัดสกลนคร

นอกพรรษา ท่านจะเดินทางไปพํานัก ณ สถานที่แห่งนี้ เพื่อบําเพ็ญสมณธรรม ปฏิบัติตน ด้วย ศีล สมาธิ ปัญญา อันเป็นแนวทางดําเนินจิตให้เข้าถึงโลกุตรธรรม

ส่วนระหว่างเข้าพรรษา ท่านจะเดินทางมาอยู่จําพรรษา ณ วัดราชบพิธ กรุงเทพฯ เพื่อ รับสนองพระเมตตาและพระกรุณา คุณแด่สมเด็จพระสังฆราช ผู้เป็นพระอุปัชฌาย์ทุกปี

ปัจจุบันนี้ สํานักปฏิบัติธรรม หลวงปู่ภูพาน ได้เปิดรับคณะผู้ ใคร่ในทางประพฤติปฏิบัติพระ กรรมฐานอยู่เป็นประจํา ซึ่งจะมีชาวกรุงเทพฯ และจังหวัดต่างๆ นําหมู่คณะไปแสวงหาความวิเวกทางใจ หลบความจําเจ ความวุ่น วายใจ ไปอยู่ป่าดง ซึ่งมีเงื้อมผา ถ้ํา หลืบหิน ที่ยื่นออกมา ทําสมาธิ ภาวนาหาความสงบในจิตใจเพิ่ม ขึ้นทุกวัน