ประวัติและปฏิปทา
พระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป)
วัดบ้านคำหว้า อ.ตาลสุม จ.อุบลราชธานี

พระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป) วัดบ้านคำหว้า อดีตเจ้าคณะตำบลตาลสุม อําเภอตาลสุม จังหวัดอุบลราชธานี ผู้นำพาญาติธรรมชาวตาลสุมไปบูรณะพระธาตุพนม

● ชาติภูมิ
พระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป) อดีตเจ้าอาวาสวัดนาห้วยแคน อดีตเจ้าคณะตำบลตาลสุม นามเดิมชื่อ “บุญ ลีลา” เกิดเมื่อ วันอาทิตย์ ขึ้น ๑ ค่ำ เดือน ๙ ปีชวด ตรงกับวันที่ ๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๔๒ ณ บ้านนาห้วยแคน ตำบลตาลสุม อำเภอพิบูลมังสาหาร (ปัจจุบัน อ.ตาลสุม) จังหวัดอุบลราชธานี บิดาชื่อ “นายแสงทอง ลีลา” และมารดาชื่อ “นางอ่อนสี ลีลา” มีพี่น้องร่วมสายโลหิตเดียวกัน ๒ คน คือ
๑. นางสุชาดา มุขสมบัติ (ถึงแก่กรรมแล้ว) เป็นภรรยาของ “ขุนตาลสุม” ซึ่งเป็นกำนันคนแรกของตำบลตาลสุม
๒. พระครูวิบูลสมณวัตร (บุญ ลีลา)

● บรรพชา
เมื่ออายุ ๑๔ ปี ได้บรรพชา ณ วัดนาห้วยแคน ต.ตาลสุม อ.พิบูลมังสาหาร จ.อุบลราชธานี โดยมี พระอธิการเพ็ง เป็นพระอุปัชฌาย์

● อุปสมบท
เมื่อวันที่ ๑ เมษายน พ.ศ.๒๔๖๒ ได้อุปสมบท ณ พัทธสีมาวัดนาห้วยแคน ต.ตาลสุม อ.พิบูลมังสาหาร จ.อุบลราชธานี โดยมี พระครูวิโรจน์รัตโนบล อดีตเจ้าคณะจังหวัดอุบลราชธานี วัดทุ่งศรีเมือง เป็นพระอุปัชฌาย์ พระโฮม เจ้าอาวาสวัดดอนรังกา เป็นกรรมวาจาจารย์

● สำนักวัด
เมื่ออุปสมบทแล้ว ได้จำพรรษาในอารามต่างๆ ดังนี้
๑. วัดนาห้วยแคน ต.ตาลสุม อ.พิบูลมังสาหาร (ปัจจุบัน อ.ตาลสุม) จ.อุบลราชธานี
๒. วัดเหนือกลางพิบูล ต.พิบูล อ.พิบูลมังสาหาร จ.อุบลราชธานี
๓. วัดทุ่งศรีเมือง ต.ในเมือง อ.เมืองอุบล จ.อุบลราชธานี
๔. วัดบูรพาจิกลุ่ม ต.จิกเทิง อ.พิบูลมังสาหาร (ปัจจุบัน อ.ตาลสุม) จ.อุบลราชธานี
๕. วัดค้อโคน ต.จิกเทิง อ.พิบูลมังสาหาร (ปัจจุบัน อ.ตาลสุม) จ.อุบลราชธานี
๖. วัดคำหว้า ต.ตาลสุม (ปัจจุบัน ต.คำหว้า) อ.พิบูลมังสาหาร (ปัจจุบัน อ.ตาลสุม) จ.อุบลราชธานี
๗. วัดเชียงแก้ว ต.จิกเทิง อ.พิบูลมังสาหาร (ปัจจุบัน อ.ตาลสุม) จ.อุบลราชธานี

● การศึกษา
ได้เรียนอักขระสมัยหนังสือไทย และเรียนสวดมนต์ทำวัตร เจ็ดตำนาน สิบสองตำนาน ตลอดปาฏิโมกข์จบ ทรงจำได้แม่นยำ ฝ่ายนักธรรม สอบได้ชั้นตรี เมื่อ พ.ศ.๒๔๖๔ ณ สำนักวัดสระแก้วพิบูล สอบได้ชั้นโท เมื่อ พ.ศ.๒๔๘๓ ณ วัดนาห้วยแคน

● การปกครอง

• เป็นเจ้าอาวาส วัดนาห้วยแคน
• เป็นพระอุปัชฌาย์ เมื่อวันที่ ๕ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๗๓
• เป็นตำแหน่งเจ้าคณะตำบลตาลสุม เมื่อวันที่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ.๒๔๘๑

● การก่อสร้าง
ท่านพระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป) เป็นผู้เอาใจใส่และมีฉันทะในการก่อสร้างและปฏิสังขรณ์เสนาสนะตามวัดต่างๆ ดังนี้
๑. พ.ศ.๒๔๗๑ ได้ก่อสร้างโบสถ์ วัดนาห้วยแคน ต.ตาลสุม ๑ หลัง และได้เป็นผู้ดำเนินงานสร้าง โบสถ์วัดโพธิ์ศรี ต.โพธิ์ศรี ในโอกาสเดียวกันด้วย
๒. พ.ศ.๒๔๗๔ ได้ก่อสร้างโบสถ์ วัดบูรพา (บ้านจิกเทิง) ๑ หลัง
๓. พ.ศ.๒๔๗๕ ได้ก่อสร้างศาลาการเปรียญ วัดนาห้วยแคน ๑ หลัง
๔. พ.ศ.๒๔๗๖ ได้ไปช่วยซ่อมพระธาตุพนม จ.นครพนม ร่วมกับอาจารย์ คือ พระครูวิโรจน์รัตโนบล วัดทุ่งศรีเมือง จ.อุบลฯ
๕. พ.ศ.๒๔๘๑ ได้ก่อสร้างโบสถ์ วัดเชียงแก้ว ต.จิกเทิง อ.พิบูลมังสาหาร จ.อุบลราชธานี
๖. พ.ศ.๒๔๘๓ ได้สร้างกุฏิ วัดบูรพา (จิกลุ่ม) ๑ หลัง
๗. พ.ศ.๒๔๙๓ ได้สร้างกุฏิ วัดคำหว้า ต.ตาลสุม อ.พิบูลมังสาหาร จ.อุบลราชธานี
๘. พ.ศ.๒๔๙๔ ได้ก่อสร้างศาลาการเปรียญ วัดดอนพันชาด ต.ตาลสุม อ.พิบูลมังสาหาร จ.อุบลราชธานี
๙. พ.ศ.๒๔๙๙ ได้สร้างโรงเรียนประชาบาล (ร่วมกับทางราชการบ้านเมือง) บ้านคำหว้า ต.ตาลสุม ๑ หลัง

● อุปนิสัย
พระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป) ท่านมีความขยันหมั่นเพียรมานะอดทน ซื่อสัตย์ ตรงไปตรงมา เมตตา โอบอ้อมอารี บำเพ็ญประโยชน์ต่อส่วนรวม เพียบพร้อมไปด้วยสมณสารูปน่าเลื่อมใส และมีความยินดีในการทำบุญบริจาคทานการกุศล ทำนุบำรุงศาสนา ปฏฺบัติกิจวัตร สวดมนต์ ทำวัตร มิได้ขาด ตลอดการฟังสวดปาฏิโมกข์ ท่านพอใจมากจะถือโอกาสสวดด้วยตนเองเสมอ เคารพพระวินัยอย่างเคร่งครัด ท่านรักความยุติธรรม ไม่เบียดเบียนและสร้างความเดือดร้อนให้ใคร หากสิ่งใดเป็นไปเพื่อความยุติธรรม ท่านจะต้องดำเนินการเต็มความสามารถ เพื่อดำรงไว้ซึ่งความเป็นธรรมโดยความเมตตาด้วยกายกรรม วจีกรรมและมโนธรรม เพราะความตรงไปตรงมาและสัจจะของท่านนี้เอง จึงทำให้ท่านสามารถเอาชนะจิตใจของพุทธศาสนิกชน แม้ผู้นั้นจะไม่เลื่อมใสแต่ในที่สุด เมื่อได้เห็นความตรงไปตรงมาและเคร่งครัดของท่าน ได้ละทิ้งทิฏฐิมานะหันมาเคารพนับถือท่านเป็นอันมาก

● สมณศักดิ์พัดยศ
ได้เป็นพระครูวิบูลสมณวัตร เมื่อ วันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ.๒๔๙๕ ชั้นตรี และได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นโท เมื่อ พ.ศ.๒๕๐๖

● คุณสมบัติพิเศษ
เนื่องจากท่านพระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป) เป็นลูกศิษย์องค์สำคัญของท่านพระครูวิโรจน์รัตโนบล (พระครูดีโลด) วัดทุ่งศรีเมือง ได้ถ่ายทอดวิชาช่างแกะสลัก วิชาก่อสร้าง และพุทธาคมทุกอย่างเป็นอย่างดี ท่านจึงดำเนินปฏิปทาตามแบบอาจารย์ คือเป็นผู้มีฉันทะในการก่อสร้างวัดวาอารามบูรณะปฏิสังขรณ์เสนาสนะเป็นอันมากไว้ในพระศาสนา สงเคราะห์ อนุเคราะห์ญาติโยม และพุทธศาสนิกชนด้วยการปลดเปลื้องความทุกข์ทางใจ แม้จะเป็นระยะทางไกลแสนไกล หากมีผู้ไปขอความช่วยเหลือและเมตตา ท่านจะไปช่วยเหลือและแก้ไขให้ทุกราย โดยเฉพาะการถอดถอนอาถรรณ์เสนียดจัญไร ถูกคุณไสย คุณผีเบียดเบียน ท่านทำได้ศักดิ์สิทธิ์ตามแบบอาจารย์

ตอนบั้นปลายชีวิตท่านได้ทำประโยชน์แก่ประเทศชาติด้วยการแจกเครื่องรางของขลัง เสื้อยันต์ ตะกรุด ผ้าประเจียด ฯลฯ แก่ตำรวจทหารที่ทำหน้าที่ป้องกันประเทศชาติเป็นจำนวนมาก ผู้ที่ได้รับแจกสิ่งของนำไปใช้ได้รับผลในทางแคล้วคลาด และคงกระพันชาตรี ทั้งในสงครามเกาหลีเวียดนามและปราบปรามการก่อความไม่สงบชายแดน นอกจากนี้ท่านยังได้อนุญาตให้จัดสร้างเหรียญรุ่นแรกและเป็นเหรียญรุ่นเดียวที่ท่านได้จัดสร้างและอธิษฐานจิตปลุกเสกด้วยตัวท่านเองซึ่งนับเป็นคุณสมบัติพิเศษของท่านประการหนึ่ง

● มรณกาล
พระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป) วัดบ้านคำหว้า อ.ตาลสุม จ.อุบลราชธานี ท่านได้มรณภาพลงอย่างสงบ เมื่อวันที่ ๓ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๑๕ สิริรวมอายุได้ ๗๓ พรรษา ๕๓

● ด้านวัตถุมงคล
เหรียญรุ่นแรก พระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป) วัดบ้านคำหว้า สร้างเมื่อ พ.ศ.๒๕๐๐ เป็นเหรียญรุ่นแรกและรุ่นเดียวที่ท่านพระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ)ได้อธิษฐานจิตปลุกเสก

รุ่นที่ ๒ จัดสร้างโดย คุณไพบูลย์ มุขสมบัติ หลานแท้ๆ ของหลวงปู่บุญ ปัจจุบันท่านเป็นเจ้าของโรงพิมพ์ที่กรุงเทพฯ และจัดทำเหรียญรุ่น ๒ ขึ้นเนื่องในงานถวายพระราชทานเพลิง พระครูวิบูลสมณวัตร (หลวงปู่บุญ ธมฺมทีโป) เมื่อ ปี พ.ศ.๒๕๑๖ (เหรียญนี้ไม่ทันหลวงปู่)

เหรียญรุ่น ๓ สร้างโดยวัดบ้านคำหว้า ต.ตาลสุม อ.ตาลสุม จ.อุบลราชธานี เพื่อนำเงินรายได้ไปบูรณะวัดครับ (เหรียญนี้ไม่ทันหลวงปู่)

_{ขอขอบพระคุณข้อมูลจาก: ฅนตาลสุม}